Werkstraffen leveren 5.700 uren natuurwerk op

De voorbije vijf jaar zijn er in Vlaanderen meer dan 5.700 uren aan werkstraffen gepresteerd binnen het agentschap Natuur en Bos. Dat blijkt uit een schriftelijke vraag van Vlaams Parlementslid Andy Pieters (N-VA) aan minister van Omgeving Jo Brouns. “Dit project is een schoolvoorbeeld van hoe we via samenwerking tussen Justitie en Omgeving tegelijk maatschappelijke verantwoordelijkheid én milieuwinst realiseren. Daders dragen bij aan een proper Vlaanderen, onder goede begeleiding en met een duidelijke boodschap dat de maatschappij geen straffeloosheid aanvaardt” aldus Pieters. Werkzaamheden in de Rozentuin van Coloma in Sint-Pieters-Leeuw zijn met meer dan 3.100 werkuren de absolute uitschieter.

Uit het antwoord blijkt dat het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) tussen 2020 en 2024 in totaal 5.795 werkuren registreerde, verspreid over tientallen locaties in Vlaanderen. Dat is veruit het meeste van alle entiteiten binnen het beleidsdomein Omgeving. 

Opvallend zijn de recordjaren 2021 en 2022, die samen goed zijn voor bijna de helft van het totaal. Deze piek is onder meer te verklaren door het grote aantal taakstraffen dat tijdens en na de coronaperiode werd uitgesproken. In de jaren daarna bleef het aantal werkuren wel structureel hoog, met telkens meer dan 1.000 uren per jaar.

Alleen al in Limburg waren er werkstraffen in Voeren en Maasmechelen, goed voor meer dan 100 werkdagen. In West-Vlaanderen waren er werkstraffen in onder andere De Panne, Menen, Poperinge (Proven) en Wingene (Vagevuurbos). In Vlaams-Brabant ging het onder meer om de Rozentuin van Coloma in Sint-Pieters-Leeuw — die met meer dan 3.100 werkuren de absolute uitschieter is — maar ook om locaties zoals het Zoniënwoud in Hoeilaart, de Museumtuin in Gaasbeek, het Hallerbos, het domein Groenenberg, en ploegen actief in Holsbeek en de Groene Gordel.

Daarnaast organiseert OVAM sinds 2022 een Mobiel Werkvloerproject rond zwerfvuil, waarbij werkgestraften onder begeleiding opruimacties uitvoeren. In 2024 werden daarbij 2.584 werkuren gepresteerd, vooral in de provincie Antwerpen. Met een projectsubsidie van 184.000 euro loopt deze werking minstens tot eind 2025. “De insteek is ook bij OVAM waardevol, maar het project komt moeizaam van de grond. In 2024 was er bijvoorbeeld nog maar één begeleider actief”, zegt Pieters.

Volgens Pieters moet Vlaanderen in de toekomst nog meer inzetten op deze modellen van herstelrecht en gemeenschapsdienst: “Een propere berm, een opgeknapte wandelroute of een gesnoeid pad: wie zich inzet voor onze natuurgebieden laat letterlijk sporen na. Werkstraffen maken die bijdrage zichtbaar én waardevol voor de gemeenschap die door de werkgestrafte ook afgezien heeft.”

Het parlementslid roept de minister van Omgeving op om dergelijke projecten verder uit te bouwen als ondersteuning van Vlaamse justitie, met oog voor regionale spreiding en voldoende begeleiding op het terrein.