Vlaamse investeringen versterken Limburgse handelskernen: 125 projecten goed voor bijna 35 miljoen euro

De Vlaamse overheid blijft fors investeren in de versterking van handelskernen en lokale economieën. Dat blijkt uit een parlementaire vraag van Vlaams volksvertegenwoordiger Andy Pieters (N-VA) aan minister Matthias Diependaele. Via verschillende steunoproepen heeft het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) tussen 2021 en 2023 125 projecten gesteund, goed voor een totaalbedrag van bijna 35 miljoen euro.

Vier kernversterkende subsidieoproepen

In de afgelopen jaren werden vier belangrijke oproepen gelanceerd met als doel de vitaliteit van onze stedelijke en gemeentelijke kernen te verbeteren:
- Aankoop en/of transformatie van leegstaande handelspanden en bedrijfsruimten (twee keer gelanceerd: in 2021 en 2023). De gemeente Pelt heeft hiermee geïnvesteerd in de herontwikkeling van de Kerkstraat door de aankoop en transformatie van leegstaande panden. Dit project beoogt de versterking van de lokale handel en het verbeteren van de leefbaarheid in het centrum. 
- Duurzame bereikbaarheid van kernen (twee keer gelanceerd: in 2022 en 2023). De stad Genk heeft hiermee bijvoorbeeld succesvol ingezet op de ontwikkeling van de Vennestraat tot 'Straat van de Zintuigen'. Als aanvulling hierop wordt de Hoefstadstraat, een belangrijke zijstraat, heringericht om de publieke ruimte te versterken. Het doel is om van de Hoefstadstraat een belevingszone te maken met meer groen, verhoogde verkeersveiligheid door autoluwe maatregelen en ruimte voor terrassen en evenementen.
- Cofinanciering voor de verfraaiing en verduurzaming van handelspanden. Stad Beringen gebruikt deze subsidies bijvoorbeeld voor de verfraaiing van de gevels van handelspanden te steunen, het vergroenen van of het verbeteren van de indeling van een pand.
- Uitwerking van stedenbouwkundige verordeningen en RUP’s in het kader van het Integraal Handelsvestigingsbeleid. Een voorbeeld hiervan is de stad Bree, die deze subsidie heeft aangevraagd om haar integraal handelsvestigingsbeleid verder vorm te geven. Dit stelt de stad in staat om een duidelijk kader te scheppen voor de ontwikkeling van haar handelskern, wat zowel de leefbaarheid als de economische dynamiek ten goede komt.

Daarnaast werden in het kader van het relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ twee grootschalige ondersteuningsinitiatieven opgezet:
- De Profploeg, een consortium onder leiding van Quares, dat 92 begeleidingstrajecten uitvoerde rond onder andere identiteit, DNA en mobiliteit. Zo werd in Genk gewerkt aan de herbestemming van leegstaande winkelpanden en in Hasselt werd een mobiliteitsplan voor de binnenstad uitgewerkt.
- Collectieve leertrajecten, waarbij lokale ambtenaren in thematische groepen werkten rond specifieke cases, ondersteund door experts van IDEA en CityD-WES. In Leuven richtte een groep zich op de integratie van circulaire economie in de lokale handel, terwijl in Kortrijk werd gewerkt aan het versterken van buurtwinkels in woonwijken.

Ten slotte zijn er door VLAIO nog diverse oproepen gelanceerd die niet specifiek gericht zijn op kernversterking of detailhandel, maar die er wel op doorwerken of waarin projecten gegund zijn die rond deze thema’s werken. Het gaat onder meer om EFRO, City of Things en recent nog ‘Emissievrije stedelijke distributie’. Binnen EFRO werd bijvoorbeeld in Sint-Truiden een project opgestart om de digitale dienstverlening van lokale handelaars te verbeteren.

Impact op Limburgse gemeenten

“Deze Vlaamse steun is een belangrijke hefboom voor steden en gemeenten om te investeren in kernversterking,” aldus Andy Pieters. “Het doel is niet alleen het stimuleren van de lokale handel, maar ook het activeren van een proactief grond- en pandenbeleid. We zien al mooie resultaten, maar de langetermijneffecten moeten nog verder opgevolgd worden.”

Hoewel de projecten aanzienlijke investeringen in de Limburgse stads- en dorpscentra mogelijk maakten, is het voorlopig nog te vroeg om de volledige impact te evalueren. “Naast de directe effecten is ook de bredere impact van belang: succesvolle projecten kunnen andere gemeenten inspireren om gelijkaardige initiatieven te ondernemen en zo een dynamischer lokaal handelsbeleid uit te bouwen,” voegt Pieters toe.

Structurele aanpak

De vraag naar Vlaamse ondersteuning voor kernversterking blijft groot. De beschikbare middelen uit eerdere oproepen werden volledig benut en moesten zelfs worden aangevuld. “De interesse van steden en gemeenten bewijst dat dit beleid een belangrijke rol speelt in de heropleving van onze lokale economieën. We moeten daarom onderzoeken hoe we deze positieve evolutie kunnen bestendigen en welke bijkomende maatregelen nodig zijn om leegstand en achteruitgang van handelskernen structureel aan te pakken. Als voorzitter van de Commissie Economie in het Vlaams Parlement zal ik dit nauw blijven opvolgen,” besluit Pieters.

Meer informatie over bestaande steunmaatregelen voor lokale besturen is te vinden op www.vlaio.be.